Zelfstandig ondernemen naast een vaste baan. Het is populair onder freelancers en ZZP’ers. En vaak ook dynamisch. Waar de een direct overstapt van een werkgever naar een eigen zaak, doet de ander dat in een jaar, of twee.
Freelancers gaan ook regelmatig weer fulltime terug in loondienst. En dan gaat het toch vaak weer kriebelen en combineren ze het maar weer. Of ze willen nooit meer terug naar een baas en een kantoor en blijven overtuigd zelfstandig ondernemer.
Er is in ieder geval niet één manier waarop het gaat. Of hoort.
Wat wel handig is om te weten: wat mag er juridisch gezien eigenlijk? Welke rechten heb jij, welke plichten heb je naar je werkgever toe en hoe zit het contractueel gezien?
Naast het juridische verhaal delen we de ervaringen van verschillende zelfstandige ondernemers met je. Hoe denken zij erover?
Hopelijk kun jij met deze informatie gemakkelijker en sneller de stap zetten om het uit te gaan proberen. Als combi of er meteen vol voor gaan, natuurlijk.
Waarom zou je ondernemen naast je vaste baan?
Er kunnen een heleboel redenen zijn om te beginnen met ondernemen naast je vaste baan.
Denk bijvoorbeeld eens aan de volgende situaties die we hoorden van verschillende ondernemers:
- Je hebt een parttimebaan maar hebt meer inkomen nodig. In plaats van nog een baan erbij zoeken, kun je ook (eindelijk) zelfstandig ondernemer worden en zo je inkomen aanvullen. Je hebt hier meer flexibiliteit, kunt je eigen plan trekken en jezelf ontwikkelen en kunt gemakkelijk weer stoppen als je het toch niks vindt.
- Je vaste baan is niet uitdagend genoeg. Aan de ene kant is het fijn dat je leidinggevende met werk voor je op de proppen komt, maar het kan ook best saai zijn. Vaak (te vaak?) moet je werkzaamheden uitvoeren die je eigenlijk helemaal niet wilt doen.
Wat je eigenlijk het leukste vindt wordt steeds minder aan jou gevraagd, ze besteden het uit of je collega gaat ermee vandoor. Als zelfstandig ondernemer bepaal je zelf welke werkzaamheden je uitvoert en kun je saaie taken uitbesteden aan een andere freelancer.
- Je wilt het op jouw manier doen. Binnen een bedrijf is er vaak een vaste manier om een taak uit te voeren. Het is zo bedacht door het management, door een extern bureau of je baas wil het gewoon zo. Of jij het er nou mee eens bent of niet. Merk je dat je weinig autonomie hebt over hoe je taken uitvoert? Dan is het aanlokkelijk om het eens op jouw eigen manier te gaan proberen.
- Je maakt je zorgen over het behoud van je baan. Mensen hebben het vaak over baanzekerheid, maar ook een vaste baan is niet altijd zeker. Reorganisaties, faillissementen, ontslagen, je hebt er als werknemer nauwelijks invloed op. Vaak hoor je het pas als het al te laat is. Je hebt geen idee wat er achter de schermen allemaal gebeurt.
Als zelfstandig ondernemer is dat wel anders. Dan weet je alles van ieder facet van je onderneming. Of dat zou in ieder geval zo moeten zijn. Vraag jij je af of het bedrijf waar jij werkt het wel vol gaat houden? Ook dat kan een goede reden zijn om nu alvast met je eigen onderneming te beginnen. Dan is de overstap straks een stuk gemakkelijker.
- Zelfstandig ondernemen lijkt je geweldig. Zo simpel kan het zijn. Je wilt al heel lang ZZP’er worden, of ooit op een dag eigenaar zijn van een groot bedrijf, maar iets houdt je tegen. Dat kan zomaar je partner zijn, je familie, het feit dat je eten op tafel moet zetten voor kleine, hongerige kinderen die steeds uit hun kleren groeien. Met een halve dag per week, of in de avonduren en in het weekend, kom je als beginnend ondernemer ook al een heel eind.
- Je wilt de zekerheid van een vast inkomen nog even behouden. Hoe tof zelfstandig ondernemen ook is, er zitten natuurlijk ook risico’s aan. Vooral als je het nog nooit eerder hebt geprobeerd. Waar moet je allemaal aan denken? Hoe gaat het zijn? Kun je wel genoeg verdienen om je rekeningen en de boodschappen te betalen? Uitproberen naast een vast inkomen klinkt een stuk minder eng.
- Je vindt je vaste baan (nu nog) leuk. Misschien wil je helemaal niet stoppen met je vaste baan! Veel te leuk, veel te gezellig, best uitdagend, een hoop zelfstandigheid in je werk, een fijne baas. Maar wil je er gewoon iets naast. Dat is natuurlijk ook prima. Je hoeft helemaal niet fulltime ondernemer te worden.
- Loyaliteit. Naar je baas, naar je collega’s, naar de klanten. Dat kan zeker een reden zijn om niet meteen helemaal weg te gaan maar alleen wat minder uren te gaan werken daar.
Ervaringen van ondernemers
We vroegen verschillende ondernemers naar hun ervaringen over zelfstandig ondernemen naast een vaste baan. Sommigen begonnen een eigen bedrijf naast een vaste baan, anderen stapten zo over en weer anderen gingen na een tijdje freelancen toch maar weer gedeeltelijk in dienst.
Opvallend is wel dat ze allemaal graag anoniem wilden blijven. Om verschillende redenen; de een is niet per se prettig weggegaan bij de oude baas, de ander vindt niet dat haar parttime werkgever alles hoeft te weten en nog iemand anders maakte zich zorgen over de mening van haar collega’s.
Dus we houden het anoniem.
Het verhaal van ondernemer A.
Ondernemer A is coach in het primair onderwijs voor starters, zij-instromers en onderwijsassistenten. Ze wil ze met coaching behouden voor het onderwijs en zorgen dat ze zelfverzekerd, energiek en met plezier voor de klas staan.
Waarom ben je voor jezelf begonnen?
“ Het bedrijf waar ik zat ging naar links en ik naar rechts. Dat matchte niet meer. Ik deed daar soortgelijke werkzaamheden als nu als zelfstandige, maar het leuke werk werd steeds minder. En het mindere werk waar ik goed in was werd steeds meer. Ken je dat, dat je ergens goed in bent maar het eigenlijk helemaal niet wil doen? Net als iemand die goed kan koken maar geen kok wil worden, daar vergelijk ik het altijd mee.”
“Ik dacht: laat ik eens kijken of ik dat leuke stukje voor mezelf kan opzetten voor erbij. En toen ging het eigenlijk best heel snel. Binnen 8 maanden, 9 maanden dat ik dacht: ik ga helemaal voor mezelf aan de slag. Wat een rol speelde was dat het bedrijf waar ik werkte steeds minder leuk werd.”
“Mijn eigen bedrijf liep heel erg hard aan het begin. Dat was voor- en nadelig. Ik moest bijvoorbeeld nee zeggen tegen hele leuke klanten waar ik energie van krijg terwijl ik op mijn werk de dag zat uit te zitten. Dat vond ik heel vervelend en lastig. Daardoor ging ik vrij snel over naar volledig mijn eigen ding doen.”
Vind je zelfstandig ondernemen alleen maar leuk of nog steeds spannend?
“Ik vind het nog steeds supereng om dat stukje zekerheid op te geven. Iedere ondernemer die ik spreek geeft die angst ook wel aan. Ik ben gelukkig niet de enige die dat voelt.”
Zelfstandig ondernemers hebben de neiging te veel te werken, vooral in het begin. Heb je inmiddels een goede balans gevonden tussen werk en privé?
“Voor een baas zou ik ook altijd een taak voor 150% uitvoeren, dus voor mezelf moest ik het 250% doen. Maar daar word ik steeds beter in, om dat een beetje terug te schroeven. Niet mijn hele leven draait om mijn bedrijf.”
“Ik word steeds bewuster van goed voor mezelf zorgen. Als ik weet dat het de komende maanden goed gaat, dat ik voldoende werk en inkomen heb, dan zet ik een groot rood kruis in mijn agenda. En mijn kinderen staan altijd op nummer 1. Maar ik bungel op plek 10. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Niemand heeft er wat aan als mijn acculampje gaat branden.”
Hoe bevalt de zelfstandigheid van het ondernemen?
“Het is een proces voor mij dat niemand mij op de vingers tikt. Dat ik het helemaal zelf mag bepalen. Het is tenslotte ook best nog wel nieuw voor mij. Ik ben pas helemaal zelfstandig vanaf 1 januari 2023. Van maart tot half juli zat ik helemaal vol. En toen had ik 6 weken vrij. Schoolvakantie, hè. Die vakantie was wenselijk, maar na 4 weken wilde ik wel weer wat gaan doen. “
Mis je een vast inkomen?
“Ik heb 13 vakantieweken die ik financieel moet compenseren, dat is nog even wennen. Het positieve aan starten in loondienst vond ik heel fijn. Je hoeft nooit te denken: staat er eind van de maand wel geld op mijn rekening? Je kan heel rustig de markt verkennen. Beginnen met een, twee, drie opdrachten. Kijken hoe je jezelf het beste in de markt kan zetten.”
“Ik wilde niet in de mindere maanden van mijn privébuffer snoepen. Ik heb in de eerste maanden een bedrijfsbuffer opgebouwd. Dat heeft wel gemaakt dat ik met veel meer rust de sprong durfde te wagen. De rust die ik van daaruit heb ervaren vond ik heel prettig.”
Heb je toestemming moeten vragen aan je baas?
“Ik dacht ik ga het gewoon voor de leuk erbij doen. Ik heb het heel transparant gedaan. Heb het ook juridisch uitgezocht. Ik dacht dat ik hetzelfde ging doen als ZZP’er als wat ik in loondienst deed. Maar dat was dus helemaal niet zo.”
“Mijn werkgever vond het prima. Het ging allemaal heel transparant. Totdat ik wegging. Ik heb altijd het gevoel gehouden dat zij daar wrok over koesterden. Toch jammer.”
Wat is toegestaan?
Mag je eigenlijk wel zelfstandig ondernemer worden naast je baan in loondienst? Dat hangt van je contract af en wat daarin staat over nevenwerkzaamheden en het concurrentiebeding.
Let op: per 1 augustus 2022 geldt de Wet Transparantie en Voorspelbare Arbeidsvoorwaarden. Daarmee is een algemeen verbod op nevenwerkzaamheden niet langer toegestaan. Oftewel: je werkgever mag je niet verbieden om ander werk naast je vaste baan uit te voeren.
Uitzondering is een objectieve reden: als je nevenwerkzaamheden een risico vormen voor je veiligheid of gezondheid. En je werkgever daardoor reëel risico loopt dat je uitvalt of wegvalt.
Lees je contract dus goed door, vraag eventueel juridisch advies en wees altijd eerlijk, open en transparant naar je baas en eventueel naar je collega’s.
Parttime ondernemen naast je vaste baan heeft trouwens ook gevolgen voor je belastingzaken. Het is sowieso verstandig om een financieel adviseur om advies te vragen of in ieder geval de site van de Belastingdienst eens uit te pluizen voor de financiële gevolgen. Zo kom je straks niet voor vervelende verrassingen te staan.
Het verhaal van ondernemer B
Ook ondernemer B wil liever anoniem blijven. “Mijn werkgever hoeft niet alles van me te weten,” lacht ze. Wel vertelt ze bevlogen en met heel veel enthousiasme en energie over de perfecte balans die zij vindt in haar werk: haar vaste baan bij een Hogeschool en haar eigen side hustle.
Hoe is jouw verdeling tussen vast en zelfstandig?
“Ik was ooit fulltime freelancer, maar ben toen 3 dagen aan de slag gegaan bij de Hogeschool en 1 dag voor een opdrachtgever. Daarna weer 4 dagen Hogeschool en nu weer terug naar 3 dagen Hogeschool en 1 dag ‘voor mezelf’. Het opent echt mijn geest en maakt me uiteindelijk ook een betere werknemer omdat ik alles zo probeer te doen dat het in lijn met elkaar is.”
Waarom ben je voor jezelf begonnen?
“Ik heb jarenlang in het boekenvak gewerkt maar dat is best wel klein wereldje. Ik was er wel klaar mee. Maar ik dacht: ik kan helemaal niks anders! Als dit niet leuk meer is, wat moet ik dan? Ik heb toch maar ontslag genomen. Ik dacht ik zie wel wat er op mijn pad komt.”
“Toen werd ik gevraagd of ik ergens freelancer wilde worden. Ik wilde heel graag bij dat museum aan de slag. Hele tentoonstelling opgetuigd, 140.000 mensen hebben dat bezocht. Ik leerde er allemaal nieuwe dingen.”
“Toen kwam daar bij de Hogeschool een functie vrij. Ik wilde ‘later’ altijd al docent worden, maar opeens kwam dat al op mijn pad. Ik had ook maar 1 klant verder, maar door corona hield dat per direct op. Ondertussen had ik ook mijn 2e kind gekregen. Ben ik heel ziek van geweest. Alweer.”
“Toen dacht ik: nu moet ik dingen echt anders gaan doen. Dus nu werk ik 3 dagen in loondienst en 1 dag voor mezelf. Af en toe doe ik een klusje hier en daar. Ben bezig met het oprichten van een bureau maar dat nieuwe schooljaar hakt er wel weer in.”
Wat vind jij de voor- en nadelen van ondernemen naast een baan in loondienst?
“Voordeel vind ik je geestelijke gezondheid. Ik geef les over ondernemen maar dat vind ik niet genoeg. Ik wil het ook zelf doen. Dus dat ‘zelf doen’ doe ik ernaast. Het onderwijs kan je helemaal overnemen maar ik kan nu veel beter nee zeggen. Ik dwing mezelf scherper te kiezen. Ja zeggen tegen het een is ook nee zeggen tegen het ander.”
Vind je het niet lastig om te ondernemen naast een vaste baan? Dat je je slecht kan focussen en er niet vol voor kan gaan?
“Ik stel mezelf wel doelen met mijn eigen bedrijf. Nu moet het gebeuren. Daar zit wel een soort druk achter. Je kunt ook je werk zo indelen dat het doorloopt zonder dat je aanwezig bent. Het ene werk moet in dienst staan van het andere werk.”
“Heel veel docenten doen iets naast hun werk. Als je lesgeeft op het hbo dan kom je uit het werkveld. En veel collega’s willen die connecties ook behouden. Ik geef ook les over ondernemerschap. De wereld van het online ondernemen verandert zo snel dat als je daar goed les in wil geven je er ook middenin moet staan.”
Moest je je werkgever toestemming vragen om ernaast te ondernemen?
“Nee, want dat deed ik dus al en het is heel normaal in die wereld. Bovendien is er geen sprake van concurrentie of een objectieve reden. Ze weten het wel, hoor. En het is, ook juridisch, geen probleem.”
Nadelen van zelfstandig ondernemen naast je vaste baan
Er kan één groot nadeel zijn aan ondernemen naast je vaste baan. En dat is focus. Dat je er niet vol voor kan gaan. Omdat je je tijd zit uit te zitten op kantoor, aan klussen die je eigenlijk niet wilt doen. Uit loyaliteit of angst voor minder inkomen.
Als je alleen in de avonduren en het weekend voor jezelf werkt, kan het heel lastig zijn om afspraken te maken met (potentiële) klanten. En ben je misschien te moe om nog te werken als je er al een hele dag of week op hebt zitten. In huis moet ook nog van alles gedaan worden. Je gezin wil aandacht – en je vrienden – en sporten schiet er al steeds bij in.
Ondernemer “erbij” doen, kan ook echt voelen als “erbij”. Is dat de bedoeling?
Ondernemer A had hier last van, maar Ondernemer B totaal niet. Het hangt dus maar net van je omstandigheden af.
Deze ondernemer ging er vol voor
https://teksttotindepuntjes.nl/jij-guido-weijers-bent-mijn-held/
Conclusie
Beginnen met zelfstandig ondernemen is eigenlijk een kwestie van “gewoon proberen”. Ja, je kunt je (goed) voorbereiden, maar op een gegeven moment moet je er ook gewoon voor gaan. En niet voor de 5e keer je ondernemingsplan herschrijven.
Of je begint naast je vaste baan of er meteen vol voor gaat is een persoonlijke afweging, daar is niet één richtlijn voor. Heb je voldoende geld op je spaarrekening waar je eventueel aanspraak op kunt maken? Heb je al mogelijke opdrachtgevers? Vind je je vaste baan écht geen voldoening meer geven en ben je daar wel klaar? Dan kun je je baas gedag zeggen en je vol op je onderneming richten.
Is een vast inkomen nog wel even welkom en wil je rustig aan beginnen? Dan is er niks mis met ondernemen naast je vaste baan. Dan zie je vanzelf wel hoe hard het loopt en of het bevalt.
Wat je ook kiest: heel veel succes en StartupPlan is er voor je om je op weg te helpen.
Begin je ondernemersreis goed met StartupPlan.
